یکی از خوبیهای دنیای مجازی این است که فعالین این فضا را همانگونه که هستند در معرض دید عموم کاربران قرار می دهد. این در رابطه با فعالین سیاسی نیز صادق است. البته در اینجا منظور کسانیست که با اسم و رسم خودشان در این فضا فعال می باشند. در گذشته فقط از طریق ارتباط فردی و بی واسطه می شد به تمایلات سیاسی و جایگاه افراد پی برد. ولی امروزه با یک نگاه به صفحه فیسبوک و توییتر فرد میشود جایگاه سیاسی او را به راحتی متوجه شد. با استفاده از منطق " تو اول بگو با کیان دوستی/ من آنگه بگویم که تو کیستی، و با نگاهی به دوستان و مطالبی که فرد بیان، شیر یا لاک می کند، میتوان جایگاه او در جبهه بندی کلی و عمومی سیاسی را دریافت. بیش از این، حتی میتوان جایگاه او در جبهه گیریها در معادلات جزعی تر بین نیروهای سیاسی و حتی تمایلات فردی او را نیز تشخیص داد. صفحه مجازی افراد در واقع به نوعی آرشیو یا کارنامه اعمال و مجموعه فعالیتهای آنهاست که تمایلات واقعی آنها را نشان می دهد. با گذر زمان هر کس بنا بر تمایلاتش جایگاه خود را پیدا می کند و در صورتیکه بخواهد خود را چیزی که نیست نشان بدهد براحتی میتوان ادعاهایش را با کارنامه اش سنجید و مچش را باز کرد. این بسیار خوب است چرا که در بلند مدت فضای سیاسی را شفاف می کند. شفاف شدن فضای سیاسی در بلند مدت میتواند فرصت طلبان و مدعیان بی عمل را ایزوله و احتمال رسیدن به دموکراسی واقعی را بیشتر کند. چون وقتی آرشیو فعالیتهای افراد موجود باشد ادعاهای غیر واقعی آنها نمی تواند از دید انسانهای تیز بین پنهان بماند. البته افراد میتوانند همیشه ادعاهای واهی کنند ولی وجود آرشیو فعالیتهای آنها محکی برای راستی آزمایی آن ادعاهاست. در گذشته ادعاهای افراد را نمی شد براحتی مورد سنجش قرار داد چون منبعی برای محک زدن وجود نداشت. کسی که مثلا فرصت طلب بود و میخواست با ادعاهای دروغین خود را در محافل سیاسی جا بیندازد میتوانست برای مدتها ماهیت خود را پنهان کند. زاویه دید ما نسبت به افراد چه بخواهیم و چه نخواهیم تحت تاثیر پیش داوریهای ماست. رفتار ما در اولین برخوردها با افراد تحت تاثیر این پیش داوریها شکل گرفته برداشت ما از افراد را تعیین می کنند. مثلا اگر آگاهی ما از قبل، از یک نفر این باشد که او چپ است. اگر ذهنیت ما از چپ بودن درک مثبتی داشته باشد، اولین نگاه ما به آن فرد مثبت و با دیدی خوشبینانه و توام با اعتماد خواهد بود. این ویژگی پیشداوری باعث می شود که چنین فردی در صورتیکه فرصت طلب باشد و بر این اساس خودش را در آن جایگاه قرار داده باشد بتواند مدتها ما را دچار توهم کرده و حتی فریب کند. باید آنقدر با چنین فردی سر و کله بزنی و نزدیک شوی تا بتوانی متوجه دروغین بودن ادعای او بشوی. این میتواند مدتها فرد را دچار سردرگمی کند. صفحات فضای مجازی افراد بعنوان آینه ای که چهره سیاسی آنها را نشان می دهد میتواند در افشای نقش افراد متوهم و مدعیان دروغین بسیار کارساز باشد. شخصا بارها شده که بر اساس همان اصل پیشداوری که ذهنیت ما به آن گرفتار است نسبت به افراد دچار توهم شده ام. مثلا چون فرد در چهره یک برنامه ساز تلویزیون و هنرمند با تمایلاتی چپی مطرح بوده خود به خود دید اولیه مثبتی را نسبت به آن فرد پیدا کرده ام بطوریکه حتی احکامی که از موضع دلسوزی و جایگاه عقل کلی و هدایتگری برای بقول خودش اپوزیسیون صادر می کند و من به تجربه دریافته ام که چنین افرادی، اگر خیلی خوشبینانه هم نسبت به آنها قضاوت کنیم، حداقل در ردیف افراد متوهم، پرمدعا و معمولا کم عمق قرار می گیرند را بر خلاف تجربه شخصی نادیده گرفته ام. اما بعد کمی که اینور و آنور آن فرد را زیر و بالا کرده ام، دیده ام که این آقای عقل کل و دلسوز اپوزیسیون مثلا پادو زیر پستهای مصداقی و عاطفه اقبال است و پای ثابت لایک کردن پستهای آنان است. آدم به اینجا که می رسد دچار حیرت می شود. هم حیرت از پوچی ادعاها و مسخ شدگی چنین فردی و هم حیرت از نقش فوق العاده پیشداوری در شکل دادن به زاویه دید ما نسبت به افراد و محیط پیرامونمان. در نبود حضور مجازی، چنین افرادی را نمی شود براحتی مچگیری کرد و ادعاهای آنها را در ذهن، با یقین، بی اثر کرد. ذهن ما معمولادر وهله اول بر اساس پیشداوری افراد وچیزها را دسته بندی می کند و اگر فردی خود را در دسته ای نشان دهد که ذهن ما خود را در آن دسته می بیند خود بخود نسبت به او درک مثبتی پیدا می کند. این درک مثبت باعث احساس آشنایی و اطمینان نسبت به آن فرد شده و حصارهای دفاعی که مغز ما در مقابل ناشناخته ها می کشد را در هم می شکند و در نتیجه سبب اثرگذاری در ذهن می شود. به نظر می رسد که تمایل اولیه ذهن ما معمولا این است که بر اساس دسته بندیهای پیش ساخته قضاوت کند. یعنی اگر از پیش یک مجموعه یا کلیت را مثبت تلقی کند، در اولین برخورد، چیزهایی که شامل آن دسته می شوند یعنی اجزاء را با دیدی مثبت مورد قضاوت قرار می دهد و روی اجزاء آن کل تمرکز نمی کند. ذهن فقط وقتی روی تک عناصر یا اجزاء متمرکز می شود که بر اساس تجربه متوجه ناهمسانی و تناقض جزء با کل بشود. این ویژگی باعث تاثیر پذیری ناخودآگاه ما از کسان و افکاری میشود که پیشداوری ما آنها را در دسته ای همفکر با ما دسته بندی می کند.
صفحه مجازی کارنامه اعمال ماست وعلاوه بر جایگاه ما در جبهه بندی سیاسی، نشانگر تمایلات فکری، اخلاقی و اجتماعی ما نیز میباشد. مواظب کارنامه اعمالتان باشید.
No comments:
Post a Comment